ARRAÑOKO ORCHIS ITALICA ALE BAKARRARI LEPO EGIN DIOTE


2018. urtean aurrenekoz atzeman genuenetik, landare honek salbuespenez burutu ahal izan  du ziklo biologiko osoa.  Urtero gertatu izan  bait zaio  zerbait: inoiz esistitu ez balitz bezala desagertzetik , janda agertzeraino.  Orain arte aziendeei errua bota izan diegu (txintxo pentsatuz) eta ondorioz, urterik urte, espezie honen ale bakarra  babesteko egiturak hobetzen joan izan gara, bere integritatea babestu nahian. Izan ere, ez da edozein landare. Orchis italica, gogora dezagun,  mehatxatutako espezien zerrendan dago, kaltebera atalean hain zuzen ere, hau da,  desagertzeko zorian daudenen kategoriaren aurrekoan.

Horren lerden agertzen zen lore sorta ebaki ziotenean

Horretaz gain, Laudioko kokapena apartekoa  da, mediterranear aldeko espeziea izanik, oso zita gutxi daude gure herria dagoen eremu atlantikoan, are gutxiago Arabako lurraldean. Eta azken nabardura garrantzizkoa: ale bakarra da. Hortik gure tema ale berezi hori babesten. Aurten kaktus erako mallarekin itxidura ezarri zitzaion, azienden kalteen salbu erabat. Baina jakina, ez genuen kontatzen asmo txarreko jendearen jokamolde maltzurrekin (modu finean esanda). Ze oraingoan bai, argi dugu, mallaren egituragatik zaila bada ere,  tresna zorrotz batekin ebaki izan diote zurtoin lerdenaren buruan zuen lore multzo ederra. Atsekabe handia sortu digun berria izan da. Ez dugu ukatuko. Zaila da imajinatzea halako  jokabide arduragabe eta suntsigarriak dituzten pertsonak. Baina egon badagoz. 

"EAE-ko flora baskular mehatxatua" katalogoan, espezie kalteberen atala zabaltzeko agertzen da O.italica, bere edertasuna eredu.
"EAE-ko flora baskular mehatxatua" katalogoan, espezie kalteberen atala zabaltzeko agertzen da O.italica, bere edertasuna eredu.

Espero dezagun, Arrañoko Orchis italicako ale tematiak oraindik orain adorea  mantendu eta berriro ere hurrengo udaberrian bere edertasuna miresteko aukera ematea  . Guk (temati ere) babesten jarraituko dugu,  espeziaren egonkortasuna bermatuko lukeen ale gehiagoren agerpenaren esperantzaz. Eta lore ederrak gorrotatzen dituzten morroiei lore gehiago eskeiniz bide batez, ea herra zaion.

Arrañoko harribitxia. Blog honetan jakingarri gehiago.

Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

MIHURA: LURRA ETA ZERUAREN ARTEAN / El muerdago: entre el cielo y la tierra.

Irudia
Neguko solstizioari lotutako landarea dugu mihura (Viscum album). Izendapen hau ezagunena bada ere, euskaraz hainbat gehiago hartzen ditu: bigura, bizka, migura, puhura, utzuri,… Interesgarria da   Gorka Menendezek “Gorbeialdeko sendabelar tradizionalak” liburuan agertutakoa, Orozkon jasoa antza: USTURA. No es casualidad que el muérdago sea una planta típica de las fiestas del solsticio de invierno, ya que es en   este momento cuando es más visible al estar sin hoja los árboles y también cuando tiene los frutos, además de su valor decorativo adecuado para estas fechas. Izan ere, landare berezi hau garai honetan nabarmentzen da gehien, zuhaitzek hostorik ez dutenean batetik eta bere fruituak agertzen dituenean bestetik.   Neguko jaietako apaingarrietan ohiko elementua dugu eta   Santo Tomaseko azoketan landarerik   salduena izaten da. Garaiotan    berritzen da     baserri eta etxe batzuen ateetan urte osoan zeha...
Irakurri informazio gehiago

Orkidea espezie alerik zaurgarrienetan babes egitura berriak

Irudia
Ikertu beharreko kontua da Arrañon zergatik dagoen hainbeste orkidea basati espezie,  zergatik horren espezie berezi, zergatik agertzen dira hain modu bakanean...  Hasiera hasieratik gure kezka nagusietakoa izan da mehatxatutako landareen zerrendetan agertzen diren espezieen aleak babestea, abereek eragin diezaizkieketen kalteak ekidete aldera. Baita zabalpen urria duten  espezieen aleak ere.  Gogora dezagun Arrañon hasten diren 24 espezietatik 5eri ordezkari bakarra topatu diegula eta beraz, zaindu, mimatu beharrekoak.   Hastapenetan nahiko modu artisauan;  esperientziak gidatuta eta udal baliabideen laguntzarekin ,  hobetzen saiatu garena denboraren poderioz. Aurten pausu berri bat eman dugu, babes egitura berriak ezarriz: kaiolak, kaktus erako  burdinezko sarea eta itxidura zabalak. Probatzen ari garenez, denborak esango digu asmatu egiten ari garen. 
Irakurri informazio gehiago

LAMUZA-ARRAÑOKO ZUHAITZAK: ASTIGARRA/ ÁRBOLES DE ARRAÑO-LAMUZA: EL ARCE

Irudia
Astigar zuria, ostartxa / Falso plátano, Arce Blanco, Arce sicómoro Garai aldebres  hauetan, paseo kontenplatibo eta patxadatsuen onurak ez ditugu ahaztu behar. Eta udazkenaren zantzuak zabaltzen  hasi baino arinago, une egokia izan daiteke Lamuza-Arraño eremuko zuhaitz espezierik nabarmenetako bati erreparatzeko osteratxo ederrean. En estos convulsos tiempos no deberíamos olvidar los beneficios de un tranquilo paseo contemplativo. Y antes de que el otoño deje desnudas las especies de árboles caducifolias, puede ser buen momento para reparar en un tipo de árbol bien representado en nuestro entorno de Arraño-Lamuza, mientras damos un placentero paseo.     Eta bai zalantza barik, astigarra (Acer spp.) da parkean zein Arraño mendian oso  zabaldua dagoen zuhaitz mota, espezie ezberdinetan bada ere. Astigar gehienak  ezagutuko ditugu bere hostoen forma bereziagatik  eta ikur ezagun bat erabiltzearren, Kanadako banderan agertzen den zuhaitz hostoa, astigarr...
Irakurri informazio gehiago