Lamuza-Arraño Naturgunea

Milurteko berriaren   balizko urtarrilarik euritsuena pasa ondoren, antiziklioi potentea pare parean dugu astebeterako, otsailak erdibidea egin gabe duen honetan. Egunargia luzatzeak eguraldi petraleko iluntasunari paso emanik,   ezin ederrago agertzen zaizkigun bazterrak   egunotako giro eguzkitsu eta garbiari esker. Euskal Herriko hainbat txokotan asteak daramatzate lurra esnatzeko errituetan: Zuberoako maskaradak, Malerrekako joaldunak, Agatedeuna bezpera, inauteriak…   Amalurra deiadarrari erantzuten ari zaiola dirudi,   besteak beste, aurreneko udaberri loreak (Primula spp.) agertzen hasiak dira eta. Llevamos casi un mes de rituales para el despertar de la tierra. Maskaradak, Joaldunak, Santa Agueda, primeros carnavales…. Y parece que Amalurra ha oído la llamada: el día va alargando, y ayudado por este anticiclón a mediados de febrero, la naturaleza empieza a lucir sus mejores galas. Anuncio de que al invierno no le queda mucho y pronto   ll...

 Gau arbolak/ Grupo de cipreses Lamuza parkeak zuhaitz bilduma garrantzitsua osatzen du baina ez dago aparteko ezaugarriak dituen alerik. Badu aldiz, azpimarkatzeko moduko zuhaitz sorta: koniferoak. Hogeiren bat   konifero espezie   behatzeko parada   baitago parkean , batzuk   oso dotore eta tamaina handikoak, gure berdegune kutuna ederki apainduz. Negua, hostozabalak biluzik agertzen zaizkigunean, garai egokia da Lamuzako koniferoen ederraz gozatzeko. Izei gorria/ Abeto rojo Entre los árboles del parque destaca la   espléndida colección de coníferas, pues son casi 20 las especies que podemos observar, algunas de un espectacular porte. Baina ze zuhaitz mota dira koniferoak? Banan banan aztertzeari helduko ez badiogu ere (hasiera batean nahasgarria suertatu baitaiteke), parkean ditugun familiak ezagutzen eta bereizten hasteko nozio batzuk ematea litzateke gaurkoaren xedea. Kaliforniako alzifrea/ ciprés de California ...

Neguko solstizioari lotutako landarea dugu mihura (Viscum album). Izendapen hau ezagunena bada ere, euskaraz hainbat gehiago hartzen ditu: bigura, bizka, migura, puhura, utzuri,… Interesgarria da   Gorka Menendezek “Gorbeialdeko sendabelar tradizionalak” liburuan agertutakoa, Orozkon jasoa antza: USTURA. No es casualidad que el muérdago sea una planta típica de las fiestas del solsticio de invierno, ya que es en   este momento cuando es más visible al estar sin hoja los árboles y también cuando tiene los frutos, además de su valor decorativo adecuado para estas fechas. Izan ere, landare berezi hau garai honetan nabarmentzen da gehien, zuhaitzek hostorik ez dutenean batetik eta bere fruituak agertzen dituenean bestetik.   Neguko jaietako apaingarrietan ohiko elementua dugu eta   Santo Tomaseko azoketan landarerik   salduena izaten da. Garaiotan    berritzen da     baserri eta etxe batzuen ateetan urte osoan zeha...

Zalantza barik, Laudion egin daitekeen paseorik politenetakoa Arraño menditik pasa beharko da.   Izan ere, Arraño auzotik Luxaraino luzatzen den  muino lerroak  ikusmira aparta eskeiniko dio ibiltariari ,  Nerboi garaiko haranak eta Laudioko hirigunea inguruko mendiguneetan kokatzen lagunduz.    Nor ez da Arrañoko gurutzera igo eta bert a ko paisaiarekin gozatua hartu? Beti esan dut, Laudio herri itsusia zela, Arrañotik begiratuta izan ezik,  bertatik zinez ederra delako.  La alineación de colinas que va desde el barrio de Arraño hasta Luxa, es sin duda uno de los parajes más bonitos de Laudio y pasear por ella un verdadero placer. Estas colinas se encuentran despejadas de vegetación en gran parte, cubiertas por praderas que proporcionan pasto a la exigua cabaña  laudioarra .   . Mendebalde-ekialde orientazioa duen  Arrañoko muino lerrokatze horretan apenas dago zuhaitzik eta larreak na...

Ez dakit zehazki zergaitik: berezko kutsu malenkoniatsuagatik akaso,  nostalgiak jota gaudelako agian, egunotako hego haizeak ematen duen argitasunagatik   beharbada ala beste barik horrelakoa delako, baina aurtengo udazkena ezin ederragoa iruditzen ari zait. Ingurumariari erreparatzea besterik ez dago urtaroaren ederraz konturatzeko:   pasealekutako ezkien horia, pinudien   berde ilun monotonoari   bertako hostozabalek (eta era nabarmenean haritz amerikar   kanpotarrak) ematen dioten   kolore sorta:   marroixka, horixka, gorrixka… berezko dizdira dutela dirudi!   No estaba dispuesto a echar a perder una segunda espléndida mañana de domingo otoñal,  con una espectacular luz, viento sur, y grandes claros, por lo que se imponía el paseo de rigor, empezando en el parque y acabando en el barrio de Luxa, al final del cordal de Arraño. Bigarren aldiz  jarraian igande goiz zoragarria suertatu da: eguz...