Lamuza-Arraño Naturgunea

Polypodium spp.  HARITZ IRATZEA Egutegi gregorianoaren 9. hilabetea iraila   da , iratzeen hilabetea, landare berezi honek euskal kulturan izan duen garrantziaren erakusle. Izan ere,   desagertzeko arriskuan dauden   baserriko bizimodu eta jardunetan, iratzeek leku nabarmena izan dute mendeetan zehar: sendabelar moduan, txerriaren azala erretzeko txerribodetan, labeak garbitzeko, ardi esnea iragazteko, elurra mantentzen laguntzeko elurzuloetan, gaztainak eztaltzeko kirikiñausietan,… Baina agian erabilpen nagusia aziendeen azpiak egokitzeko batzea izan da eta   lan hori irailan egiten zen,   gure mendietako larretan iratzeak lehortzen hasten direnean hain zuzen ere. Polypodium spp. HARITZ IRATZEA No es casualidad que   “septiembre” en euskera sea “iraila”, literalmente   “mes del   helecho”, teniendo en cuenta la importancia que esta especial planta ha tenido durante siglos en el modo de vida del caserío vasco, unida...

MURRUNTZA, Cimbalaria Lamuza parkea sortu zenean, eremu pribatua izanda,  harresiz itxi zuten. Horretaz gain, parkea egituratu  eta Arrañoko maldako ezpondak eusteko, harrizko zenbait  horma eraiki ziren. Gaur egun egitura horietako asko bere horretan dira, nahiz eta alde batzuetan desegiten edo egoera txarrean egon.  Siendo el parque parte de un   recinto privado, todo su contorno fue rodeado por un muro de piedra. Además, la zona ajardinada fue ordenada con muros y paseos,  motivos decorativos y estructuras de sillería o mampostería, que también servían como sujeción de taludes. Hoy día todavía se conservan muchas de estas estructuras, aunque la verdad es que algunas están en mal estado. EBAGI BEDARRA, Ombligo de venus  Horma horiek landare  askoren bizilekua dira eta  halako leku pobreetan (bizitzari begira mortuak, lur eta urik  gabekoak),   espezializatutako landare,    espezie ...