Egun
zoragarria dago...Amalurraren keinu ironikoa dirudi, dugun giroa ikusita.
Abstraitzeko ze hobeto, parketik zein Arrañotik osteatxoa egitea baino, ate
joka dugun udaberriaren zantzuak ahogozatzeko.
Ohi bezala
parkean hasi dugu paseoa eta “Ponpeia” ondoko zidorretik gora egin dugu.
Aldatseko belar guneetan sakabanatuta agertzen diren lore luzanga eta morexkei errepatu diegu. Xanporak
(Cardamine pratensis) dira eta garai honetan inguru hau edertzen dute, zuhaitzen arteko tarte zabalen giro argitsuak lagunduta.
 |
| XANPORA |
 |
| XANPORA |
Murrua pasata
eta parkeko eremua atzean utzita, Arrañora doan bidexketako bat hartu
dugu, Gaztelura eramaten duena hain zuzen ere. Hemengo giroa basatiago da, argitsua hala ta guztiz ere, sahatsak (Salix atrocinerea) eta elorri beltzak (Prunus spinosa) loretan daude dagoeneko eta landare belarkaren artean pulmoni belarra (Pulmonaria angustifolia) nabarmentzen da.
 |
| ELORRI BELTZA |
|
|
|
 |
| SAHATSA |
 |
| PULMONI BEDARRA |
Gaztelura
helduta, Arrañoko etxe tipikoen artean jarraitu dugu paseoa, ur-biltegiaren
gaineko jolasgunera arte. Hemen, Gurutzera daraman zidorra hartu beharrean, errepidetik
jarraitzea dut gogoko. Izan ere, Arraño mendiko belardiak hasten diren leku
honetan (azkeneko errepidea eta harrizko ezpondek bat egiten duten lekuan), landaretza aberatsa agertzen da, akaso
orientazioak ahalbidetuta eta beste inon agertzen ez diren espezieak hemen
hazten dira. Gaurkoan, zenbait gramineaz gain, urteko lehengo sanjuan belarrak (Hippericum perforatum) ikusi
ditugu eta baita ere gerotsuago ugariak izango diren idi begia (Pallenis spinosa) eta galdarrona (Ononis spinosa) loreak.
 |
| SAN JUAN BEDARRA |
 |
| IDI BEGIA |
 |
| GALDARRONA |
Bidegurutzera
helduta, hau da, errepide lauak, behe
aldetik datorrenak, azken etxeetara doanak eta Arraño mendira igotzen de
hormigoizko pista aldapatsuak bat egiten duten lekura, “kontrolatu” beharreko espeziearen
hiru ale ikusi ditugu: panpa-belarra (Cortaderia selloana). Arrañoko bakarrenetakoak dira baina espezie inbaditzailea izanik kontrolpean edukitzea inposatzen
da.
 |
| PANPA BELARRA |
Hormigoi
marraduna duen pista aldapatsutik eskuinera eta ezkerrera, Arrañoko eremu osoko
gunerik nabarmenena zabaltzen da orkidea
espezien aniztasunari begira. Eskuin aldean eta une honetan, orkidearik
goiztiarrenaren ale ugari ikusteko aukera daukagu: Ophrys fusca.
 |
| OPHRYS FUSCA |
 |
| OPHRYS FUSCA |
Udaberriak
aurrera egin ahala, espezie gehiago ikusiko ditugu gune honetan, Himantoglosum Hircinum, Muskerraren orkidea izenarekin ere ezaguna den lorearen ale eder bat besteak beste
(Espezie Mehatxatuen Katalogoko landarea).
 |
| MUSKERRAREN ORKIDEA MARTXOAN |
 |
| MUSKERRAREN ORKIDEA APIRILA-MAIATZAN |
Hormigoizko
pistara bueltatu eta ezkerretara joz, nik “Arrañoko loretokia” deitzen dudan
gunera heldu gara. Orkidea ugariko bizilekua izaten da leku hau udaberriero, hektarea
eskaseko eremuan hamar orkidea espezie batera ikusteko parada izango dugu eta.
Baina momentuz goiz da espezie horientzat eta soilik Ophrys sphegodes-en ale herabe
eta nimiño batzuk agertu zaizkigu.
 |
| OPHRYS SPHEGODES |
 |
| OPHRYS SPHEGODES |
Argi
dago landare aberastasun handiko eremua dela honako hau (Arraño mendira
auzotik igotzen den hormigoizko pistaren inguruak alegia) espezie mehatxatuak
daudela gainera eta ondorioz, agintariek bioaniztasun hori kontuan hartuta,
inguru honek jasaten dituen giza erabilerak ( aisialdia, abeltzantza,
loregintza lanak,…) kontrolpean eduki beharko zituztela.
Ezkeraldean dagoen eremu horretako bidexka
hartuta, duela urte gutxi batzuk egindako lurrezko pistara aterako gara. Pista honek
Arrañoko hegoaldeko magal osoa zeharkatzen du eta egurra ateratzeko egin omen zuten, eukalipto landaketa batetaraino heltzen da eta.
Baina
pistatik jarraitu beharrean, Arraño aparkalekura zuzen eramaten duen zidorra
hartu dugu, orkideetan nahiko txoko
aberatsa baita. Esan bezala, goiz da orkidea espezie gehienentzat eta Vinca difformis izeneko lore more eta politaren talde bat
besterik ez da nabarmentzen.
 |
| VINCA DIFFORMIS |
Arrañoko
aparkalekuan agerian gertatzen da gaurko eguna ez dela normala, ezohiko giroa
somatzen da , autoan eta paseoan dagoen jende andana dago egunaz gozatzen.
Guk gora jarraituko
dugu Luxa auzorantza doan errepidetik gora, landaretzaren gorabeherei so eginez eta egurats garbiak lagunduta, Arrañok eskeintzen
dituen ikuspegi ederrekin gozatzen: Gorobel, Arrola, Gorbeia, Untzueta, Goikogane , Kamaraka, Ganekogorta,
Galarraga,…
“Paso
candadiense”-an dagoen “Zirkulatzea debekatua” seinaleari muzin egiten dio gora
ta behera dabilen kotxe mordoak; guk aldiz, eremu honetan errepide ondoan
beranduago haziko diren Muskerraren orkidea delakoaren zantzuak bilatzeko aprobetxatzen
dugu.
 |
| MUSKERRAREN ORKIDEA MARTXOAN |
 |
| MUSKERRAREN ORKIDEA APIRILA-MAIATZEAN |
"Parrandan" ari diren azken gazte taldeak atzean utzita (“behatokian” sekulako berbena dago!), astigarren
basotxoan sartu gara. Zuhaizti txiki eta pinpirin honen behe aldean hainbat pago daude ta zuhaitz hauen
magala gogoko izaten du Orchis mascula
orkideak. Hala da gaurkoan ere eta aurrerantzean eremu honetan arrunta izango
den orkidearen lehen aleen fuksia koloreak bizia ematen dio giroari.
 |
| ORCHIS MASCULA |
 |
| ORCHIS MASCULA |
Inguru honetan ere, Potentilla montana eta kirtengorri (Ajuga reptans) loreak agertzean hasiak dira dagoeneko.
 |
| POTENTILLA MONTANA |
 |
| KIRTENGORRIA |
Basotik,
Arrañoko puntara abaitu gara belardi
berde goxoan gora. Ederra dago eta udan kardaberez betetako eta
aziendek zanpatutako lur sikuarekin duen aldeaz mintzatzen gara. Arrañoko eremu
osoan bezala, eszilak (Scylla verna) nagusi dira belargunetan eta non-nahi agertzen
dira.
 |
| SCYLLA VERNA |
Gailurreko
inguruak ere, udarberriaren amaieratik aurrera lurrak erreta dirudi, zaldi-behi-ahuntz-ardi korotzez beteta. Orain aldiz, belar fresko eta berdearekin
batera, artzai zakua(Capsella bursa-pastoris) landarez eztalia agertzen da. Burdinezko mugarriak eta lehenengo
kimuak ernatzen dituen elorri zuriak zaintzen dute Laudio haraneko behatoki
aparta hau.
 |
| ARTZAI-ZAKUA |
Egunaren azkeneko argiekin batera, Luxa auzora
jeitsi eta errepidetik etxerako bidea hartu dugu, inolako presarik gabe.
BADATOR UDABERRIA... GOZATUKO DUGU!!
ANIMO!!!!!
Iruzkinak
Argitaratu iruzkina