ARRAÑOKO ORKIDEAK BABESTU, MIRETSI AHAL IZATEKO


                  


Gazteleraz / En castellano

 Badira hiru urte herriko txoko eder honen natura aberastasuna balioan ipintzeko ekimen ezberdinak martxan ipini genituela.  Zalantza barik,  Arrañoko aberastasun horren ikur nagusienetakoa  orkideak dira, izan ere,  udaberriero  lore familia eder  honen hogei ezpezie inguru hazten bait dira  bertako larreetan ,  berezi-bereziak horietako batzuk.



Blog honetan sarritan  izan dugu hizpide orkideak eta  espezie batzuen inguruan aritu izan gara, beti ere loreon kalteberatasuna  agerian utziz. Zaugarritasun hori are agerikogoa suertatzen da arriskuan dauden espezieak direnean. Gurean, bi espezie dira (zein baino ederragoak) mehatxatutako landareen zerrenda gorrian daudenak:  bata, Orchis italica, espezie kaltebera bezala katalogatuta; Himantoglossum hircinum bestea, ”espezie bakanak” atalean agertzen dena.  

https://www.euskadi.eus/y22-bopv/es/p43aBOPVWebWar/VerParalelo.do?cd2011000937

Orchis italica    Himantoglossum hircinum



Gure orkideen  zaurgarritasunaren berri eman  dugu behin baino gehiagotan eta  Arrañoko naturgunearen kasuan hauxek dira antzemandako   mehatxu nagusiak: abeltzaintza  gainkargaren ondoriozko kalteak batetik; landare aniztasuna aintzat hartzen ez duten loregintza praktikak bestetik; eta azkenik, herritarren ezjakintasunaren ondoriozko kalteak.



Mehatxu horiek ekiditea,  espezie kalteberen kontserbazioa eta  herritar guztiei lore eder hauek arduraz miresteko aukera ematea lirateke ekimen berri honen xedeak. Horretarako,  arriskuan dauden espezie horien ale guztiak (4 osotara)  babestu ditugu sare metalikoekin, kartel informatiboez lagunduta.  Hesitutako  orkideak bisitatuez gero,  beste  espezie batzuk ikusteko aukera izango dugu eta beraz, gozatu!


 

Itxiturek aipatu helburuak beteteko dituztelakoan, bisitariei  ingurua gozatzeko eta errespetatzeko deia egitea besterik ez da falta. Arrañoko orkideak ederretsiz, Arrañoko natura eta paisaia zainduz, garai latz hauetan geure burua ere zainduko dugulakoan.


 

 

Iruzkinak

  1. Pedro Novella2021(e)ko maiatzaren 28(a) (01:03)

    Estamos haciendo un listado de localizaciones del género Himantoglossum en Araba.
    ¿Puedo utilizar las fotografías de la localización de Arraño?
    Si os interesa, os podemos enviar toda la información relativa al citado género en la provincia hasta la fecha.

    ErantzunEzabatu
  2. laudiokoloreak2021(e)ko ekainaren 2(a) (04:46)

    Aupa! Perfectamente, para difundir están. Agradeceríamos citar fuente. Si, si que nos interesa cualquier trabajo sobre orquídeas silvestres, más si es en nuestro territorio. lamuzanaturgunea@gmail.com. Eskerrik asko eta animo!

    ErantzunEzabatu

Argitaratu iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

OKELURI BASERRIKO SAUKU UKENDUA/ Ungüento de sauco del caserío Okeluri

Irudia
Markuarturako errepidearen ondoan dago Okeluri baserria, Balintxa izeneko eremuan hain zuzen ere. Landaluze-Larrazabal auzoan kokatuko genuke, bertakoak Malkuartura lotuago sentitu arren. Orografikoki Arraño mendiko hegoaldeko magalean kokatuta dago eta egungo bideek kontrakoa badiote ere, mendigune honetako baserri eta auzoekin ere oso lotuta egon da. Santa Ageda-Magdalena ingurura doan estarta zaharra horren lekuko da. El caserío Okeluri se encuentra al lado de la carretera a Markuartu,    precisamente  en el paraje conocido como Balintxa. Cualquier laudioarra lo situaría en el barrio de Landaluze-Larrazabal, aunque los vecinos se sienten más unidos a Markuartu. La  orografía   nos lo sitúa  junto al arroyo de Balintxaerreketa, en la ladera sur del monte Arraño al que también ha estado unido como demuestra la vieja estarta que comunica estos caseríos con Santa Ageda-Magdalena. Saukue Balintxaerreketan Okeluri baserrikoak dira Asun eta Jesus Mari Barbara Ib
Irakurri informazio gehiago

MIHURA: LURRA ETA ZERUAREN ARTEAN / El muerdago: entre el cielo y la tierra.

Irudia
Neguko solstizioari lotutako landarea dugu mihura (Viscum album). Izendapen hau ezagunena bada ere, euskaraz hainbat gehiago hartzen ditu: bigura, bizka, migura, puhura, utzuri,… Interesgarria da   Gorka Menendezek “Gorbeialdeko sendabelar tradizionalak” liburuan agertutakoa, Orozkon jasoa antza: USTURA. No es casualidad que el muérdago sea una planta típica de las fiestas del solsticio de invierno, ya que es en   este momento cuando es más visible al estar sin hoja los árboles y también cuando tiene los frutos, además de su valor decorativo adecuado para estas fechas. Izan ere, landare berezi hau garai honetan nabarmentzen da gehien, zuhaitzek hostorik ez dutenean batetik eta bere fruituak agertzen dituenean bestetik.   Neguko jaietako apaingarrietan ohiko elementua dugu eta   Santo Tomaseko azoketan landarerik   salduena izaten da. Garaiotan    berritzen da     baserri eta etxe batzuen ateetan urte osoan zehar dingilizka utziko dugun adaxka berdea ,  
Irakurri informazio gehiago

LAMUZA-ARRAÑOKO ZUHAITZAK: ASTIGARRA/ ÁRBOLES DE ARRAÑO-LAMUZA: EL ARCE

Irudia
Astigar zuria, ostartxa / Falso plátano, Arce Blanco, Arce sicómoro Garai aldebres  hauetan, paseo kontenplatibo eta patxadatsuen onurak ez ditugu ahaztu behar. Eta udazkenaren zantzuak zabaltzen  hasi baino arinago, une egokia izan daiteke Lamuza-Arraño eremuko zuhaitz espezierik nabarmenetako bati erreparatzeko osteratxo ederrean. En estos convulsos tiempos no deberíamos olvidar los beneficios de un tranquilo paseo contemplativo. Y antes de que el otoño deje desnudas las especies de árboles caducifolias, puede ser buen momento para reparar en un tipo de árbol bien representado en nuestro entorno de Arraño-Lamuza, mientras damos un placentero paseo.     Eta bai zalantza barik, astigarra (Acer spp.) da parkean zein Arraño mendian oso  zabaldua dagoen zuhaitz mota, espezie ezberdinetan bada ere. Astigar gehienak  ezagutuko ditugu bere hostoen forma bereziagatik  eta ikur ezagun bat erabiltzearren, Kanadako banderan agertzen den zuhaitz hostoa, astigarra da. Hosto palmatuak dira, platan
Irakurri informazio gehiago